In den beginne zijn er slechts beelden. Later komen daar de woorden bij. Woorden en beelden als handreikingen naar de herinneringen. En die herinneringen vullen je leven, zijn je leven; je bènt je herinneringen. Ze vormen je gedachten, zowel naar het verleden alswel naar de toekomst. Zo is het bewuste leven. Maar als woorden en of beelden niet meer als sleutels op je herinnering passen kun je er niet meer bij, en dan kan zo’n gemankeerde herinnering ook niet meer de andere herinnering oproepen; er vallen gaten in het netwerk, in de herinneringsinfrastructuur, en derhalve in je sociale infrastructuur. Stuurloos word je, willoos, wetensloos. Hooguit af en toe nog een flard van een herinnering, zoals een defecte automotor nog wel een paar pruttels wil produceren…..
Gisteravond 8 april de toneelvoorstelling ‘Hersenschimmen’ van Chaim Levano gezien. Een stuk dat gebaseerd is op de gelijknamige roman van J. Bernlef. Ondanks de dramatiek van de dementie, waar het stuk over gaat, hetgeen u ongetwijfeld, gezien de aanhef, al had begrepen, heb ik er van genoten: Woorden, véél woorden, zinnen, véél zinnen. Lieve zinnen, stoute zinnen, filosofische zinnen, uitgesproken door de dementerende hoofdfiguur Maarten Klein bij monde van maar liefst vier spelers. Onsamenhangende, naar alle kanten zich richtende woordzinnen, die klonken als muziek. Maar het was invalide muziek, muziekflarden uit een onwezenlijke wereld, die steeds moeizamer konden worden gepareerd door Maartens vrouw Vera. Men wéét hoe het afloopt bij dementie: Tot aan de pauze hebben de vijf spelers dat, synchroon met die (afbrokkelende) woordzinnen, ook nog eens schitterend beeldend laten zien; het leek welhaast een prille vorm van ballet. Jammer was het dat er na de pauze niets meer werd toegevoegd dat een nieuwe dimensie zou opleveren, en mocht die er wèl zijn geweest dan heb, ik althans, het niet begrepen. Buiten het feit dat ik in het algemeen een hekel aan pauzes heb, had het stuk daar dus afgelopen mogen zijn. Desalniettemin….!
Spel: Rederijkerskamer Sappho uit Loppersum.
Plaats: Bernleftheater (De naamsgelijkenis met J. Bernlef berust op toeval) te Usquert (Groningen).
Regie en tevens afstudeerproject: Renate van den Broek.
Publiek: 70 (volle bak).
Naschrift: Vanmorgen bereikte mij via teletekst het bericht dat Gerard Reve is overleden. De volksschrijver wiens gezondheid de laatste jaren werd geteisterd door de ziekte van Alzheimer….. Hij ruste in vrede.
Wanneer de schrik enigszins is weggeëbd zal ongetwijfeld een Reve-hype zich laten gelden. Veel titels van z’n bekende boeken zijn er in de media al weer langsgekomen, waaronder natuurlijk “De Avonden”. Maar het boek waar je niet of nauwelijks over hoort, en dat ik hier zeker kan aanbevelen, is getiteld: “Tien Vrolijke Verhalen“: Tartende ironie!
Weblog Dré Oudman Appingedam 