Inside Out

“Soms kijk je naar iets waar je niet bij kunt komen. Alle informatie, al het menselijke, is binnen de structuur opgesloten. Als een lichaam omsloten door huid. Pas als je de buitenkant eraf pelt en de binnenkant wordt blootgelegd, zie je de schoonheid van de onderdelen, de details en onderlinge verbanden“.

Dit is wat choreografe Conny Janssen zegt over haar ‘Inside Out‘, de danshit uit 2015, en nu, in 2018, opnieuw uitgebracht voor verdere ontwikkeling ervan.

De dansers, in het begin onderling ongenaakbaar in zichzelf gekeerd en minimaal in beweging, stonden opgesloten tussen een veeltal verticaal hangende roodgekleurde touwen, die, zoals ik dat ervoer, geordende stijve structuur aanbrachten. Moeite werd er gedaan om uit te breken, hetgeen na tijdje gelukte: het duidelijk hoorbare zuchten had geholpen. De ruimte dijde uit waarmee vrijheid en zekere chaos was ontstaan, waarbij alle dansers zich ook nog eens ontdeden van hun buitenste zwarte kledingschil: outside transformeerde naar inside en de dansbewegingen begonnen er quasi ongecontroleerd uit te zien: er was natuurlijk onzekerheid onstaan, want vrijheid is angst door gevoel van onzekerheid. Men werd daardoor tot elkaar aangetrokken, zo intens dat zich soms een compacte cluster liet vormen, maar ook was er sprake van elkaar afstoten, hetgeen mooie overgangen te zien gaf. Het decor was inmiddels ongemerkt veranderd, waarbij het leek alsof er gedanst werd in het inwendige van een gigantische ouwe kathedraal (of iets dergelijks), geprojecteerd op de achterwand. Dansgefladder, van het nerveuze mechanische naar het klassieke vloeiende en andersom, groepsgewijs dan wel solo: wie waren zij, zo moesten ze zich afvragen, de dansers, die individuen, die, na afwerpen van dat buitenste schil, nu alle zicht hadden op hun eigen inside en op die van de ander. Hoe moesten ze daarmee omgaan, hoe zoiets in beweging te vullen? Gelukkig hielp muziek ze daarbij. Die prachtige moderne muziek, live gespeeld en om sowieso al van te houden, diende als stevige basis voor dans en dansers, hetgeen je op en gegeven moment lachwekkend duidelijk kon zien, toen de muziek onverwacht ophield tijdens een solodans, waarbij een danser, zo leek het, ‘een beetje in de lucht bleef hangen’. Op het laatst, na ca. vijf kwartier, kwamen de aanvangbewegingen terug, waardoor je wist dat het einde eraan zat te komen: zwart licht en gigantisch applaus. Prachtige voorstelling, bijzonder, voldaan naar huis! M’n vaste chaperonne en ik hebben ‘Conny Janssen danst’ in Rotterdam bij toeval ontdekt. We waren er dermate van gecharmeerd dat we die dansgroep zeker zullen blijven volgen.

Voorstelling: Conny Janssen Danst met de voorstelling Inside Out.

Live muziek: iEt met Budy Mokoginta, Thierry Castel, en Keimke Zigterman.

Datum en tijd: zaterdagavond, 17 februari 2018, 20.15u.

Plaats: Stadsschouwburg Groningen, zo te zien uitverkocht.

Belichting en decor: prachtige overgangen en nagenoeg onmerkbare veranderingen.

 Uit dansvoorstelling ‘Inside Out’

Commentaar dagblad Trouw: ‘Janssen shows the vulnerability of the self’.

Aflopende waardigheid

De onbereikbare oude vrouw met haar pop onophoudelijk in haar stoel heen en weer wiegend, soms mèt soms zònder woorden of geluiden. Een herkenbaar beeld, zoals dat zich uiteindelijk bij de ziekte van Alzheimer kan openbaren. Dementie.

Ik heb ooit verhaal gedaan van een toneelstuk over voortschrijdende dementie. Een spel met woorden dat af en toe welhaast de prille vorm van ballet aannam. Dat je over deze ziekte, de ziekte van de ‘fade out’, daadwerkelijk beeldend met dans kan verhalen, zonder woorden dus, heeft Dansgroep Heartbeat van Anna de Kuyer bewezen. Afgelopen zondagmiddag werd er door deze groep een voorstelling gegeven in het Bernleftheater te Helwerd (ietsjes ten zuiden van Usquert). Duidelijk zichtbaar door het hele stuk heen werd dmv ‘koorddansen’ de wankelheid van een Alzheimerpatient indringend neergezet. Ook steeds maar weer zag je een houvast zoeken in een obsessie van oneindig herhalen van mimische handelingen, zoals het handen wassen, als een perpetuum mobile.

Het dansstuk met de veelzeggende titel ‘Verbinding-Verbroken‘ is ontstaan mede naar aanleiding van een ‘interview’ van De Kuyer met een haar dierbare, die behept is met deze ziekte:

‘De vertwijfeling over wie nu op de verkeerde plek is; zij of de wereld.’

‘Koorddansend door het leven; een steeds wankeler evenwicht.’

‘Herhalend gedrag versus veiligheid zoeken.’ (Veiligheid zoeken is het (werkelijke) gevoel, herhalend gedrag is het beeld er tegenover).

‘Eindeloos zoeken naar een jas die niet meer herkend wordt.’

‘Wachten tot de klok de tijd aan geeft voor – waarvoor?’

‘Contact proberen te maken via de zintuigen.’

‘Vallen en opstaan en vallen en opstaan.’

‘Alleen achterblijven.’